75. Slumdog Millionaire (σκέψεις κι’ εντυπώσεις)

Slumdog Millionaire
(Σκέψεις κι’ εντυπώσεις)

Εχθές το βράδυ πήγα μαζί με φίλους στον κινηματογράφο και είδα την ταινία «Stumdog Millionaire» που σάρωσε τα Όσκαρ· με μεγάλη επιφύλαξη γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Διαψεύστηκα όμως και ένοιωσα δέος, στεναχώρια, τρόμο, πόνο, ανακούφιση, εξιλέωση, και πλήθος άλλων συναισθημάτων. Πρόκειται, κατά την δική μου άποψη και προσωπικό γούστο, για ένα αριστούργημα που θα σημαδέψει την πρώτη δεκαετία της κινηματογραφικής ιστορίας αυτού του περίεργου εικοστού πρώτου αιώνα.

Θα προσπαθήσω να μην πω πολλά για την ταινία, για να μην χαλάσω στους πιθανούς θεατές της την όποια έκπληξη. Θα μιλήσω όμως για μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται το έργο και που πραγματικά ανακατεύει τα όποια ευαίσθητα στομάχια.

[ Πηγή εικόνας ]

Εξιστορείται η ζωή δύο αδελφών που σύντομα, κάτω από τραγικές συνθήκες και σε πολύ μικρή ηλικία, μένουν μόνα τους στον κόσμο και προσπαθούν να επιβιώσουν κάτω από απίστευτες, για εμάς του δυτικοθρεμμένους, συνθήκες. Ο τρόπος που ξετυλίγεται η ζωή των δύο αδελφών στον θεατή είναι έξυπνος κι’ ευρηματικός· αποσπασματικός, με αρκετή δόση χιούμορ σε διάφορα σημεία έτσι ώστε να μην κάνουμε εμετό το παχυντικό αμερικανογενές ποπ-κόρν που καταβροχθίζουμε με τους κουβάδες.

Αυτό που θα κάνει τρομερή εντύπωση στον θεατή –ιδίως ημών των δυτικοθρεμμένων ξανατονίζω– είναι η φρικαλέα και απάνθρωπη φτώχια που μαστίζει τεράστιες ομάδες του παγκόσμιου πληθυσμού· η αγριότητα, η απανθρωπιά, η κτηνωδία που θρέφεται από όλη αυτή την νοσηρή κατάσταση. Ο τρόπος που η αθωότητα, η παιδικότητα και η αξιοπρέπεια ποδοπατούνται κάτω από το βάρος του ενστίκτου για επιβίωση...

[ Πηγή εικόνας ]

Και διερωτώμαι: Είναι τυχαίο άραγε, να λαμβάνει μία τέτοια ταινία, που δεν έχει τρισδιάστατα γραφικά τελευταίας γενιάς, πιστολίδι με συμμορίες και τρομερά ηχητικά εφφέ, αλλά που χτυπάει κατάμουτρα την φτώχια και την βαρβαρότητα της οπορτουνιστικής, δήθεν φιλελεύθερης κοινωνίας του «ο καθείς για τον εαυτό του», να λαμβάνει όχι ένα, δύο, ή τρία, αλλά οχτώ Όσκαρ, εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών;

Δεν ξέρω για τους αναγνώστες του παρόντος ιστολογίου, αλλά εγώ προσωπικά είμαι, εν μέρει, ελαφρώς οικειοποιημένος με την φτώχια (κυρίως των άλλων!), λόγω των αθίγγανων που ζουν στο γκέτο του Δροσερού της Ξάνθης, και των βιωμάτων των γονέων και παππούδων μου. Ίσως παίζει ρόλο πως και οι δύο γονείς μου μεγάλωσαν μέσα σ’ αυτήν· ο μεν πατέρας ορφάνεψε μικρός και κατόπιν ξενιτεύτηκε, η δε μητέρα μεγάλωσε στα καθολικά ιδρύματα (όπου έχει πολλά να τους σύρει για τις «υπηρεσίες» που πρόσφεραν στα παιδιά). Έτσι, με μεγάλωσαν με την επωδό: «Να θεωρείς τον εαυτό σου πολύ τυχερό που γεννήθηκες στο δυτικό ημισφαίριο. Γιατί η ζωή που θα ζήσεις, είναι τελικά θέμα τύχης: το πού θα γεννηθείς».

Αυτό με σημάδεψε από μικρή ηλικία, και έτσι όταν έβλεπα στην τηλεόραση ντοκιμαντέρ για την ζωή σε άλλα σημεία του κόσμου, δεν άλλαζα κανάλι, αλλά τουναντίον επικέντρωνα την προσοχή μου, συνέλεγα πληροφορίες, έκανα συγκρίσεις και κατέληγα σε συμπεράσματα.

Δεν είμαι φιλόσοφος, επιστήμονας ή κάτι άλλο· ένας ονειροπόλος ιδεαλιστής έγινα (με αριστερίζουσες σκέψεις, χωρίς όμως κομματικές παρωπίδες —θέλω να πιστεύω). Αλλά κατέληξα, κάποτε, σε νεαρή ηλικία, στην σκέψη πως το πρόβλημα δεν ήταν άλλο από την απίστευτα βάρβαρη ανισοκατανομή του υλικού πλούτου.

[ Πηγή εικόνας ]

Η ταινία λοιπόν, δεν κατάφερε παρά μονάχα, να χτυπήσει με δύναμη τους φόβους μου: πως τα χειρότερα έπονται. Πως η φτώχια θα γιγαντωθεί με απίστευτα βάρβαρες και ολέθριες συνέπειες, όχι μόνο για το «σώμα» της ανθρωπότητας (και του πλανήτη με όλα τα υπόλοιπα έμβια όντα που πληρώνουν άθελά τους το τίμημα για το είδος μας), αλλά και για την συλλογική ψυχοσύνθεσή μας.

Ο πλανήτης μας είναι ένας πραγματικά θαυμάσιος κόσμος. Μπορεί να προσφέρει πολλά καλά πράγματα στους ανθρώπους και τις υπόλοιπες έμβιες υπάρξεις. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, που αν χρησιμοποιούτανε με την σκέψη του συλλογικού καλού, και όχι της συσσώρευσης πλούτου προς τέρψιν της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, θα έλυνε πολλά προβλήματα.

Μέσα σε έναν αιώνα, η ανθρωπότητα από το ένα, έφτασε τα εξίμιση δισεκατομμύρια άτομα. Στα νούμερα, η τεχνολογία γιγάντοσε την παραγωγή υλικών αγαθών (με μεγάλο οικολογικό τίμημα βέβαια, που τώρα άρχισε να μπαίνει στην συνείδηση του κόσμου), το λεγόμενο ακαθάριστο προϊόν των χωρών χορεύει σε τρελά νούμερα. Αυτό μας κάνει λοιπόν να διερωτόμαστε, αν είναι λογική η ύπαρξη αυτής της φτώχιας που περιγράφεται με απίστευτη γλαφυρότητα στην ταινία, αλλά και που επίσης αποτυπώνεται στα διάφορα ντοκιμαντέρ και τις δημοσιογραφικές αποστολές ανά τον πλανήτη. Γιατί υπάρχει; Γιατί δεν καταπολεμάται; Γιατί δεν εξαλείφεται; Υπάρχει στ’ αλήθεια τόσος λίγος πλούτος, που απλά δεν φτάνει για όλους; Γιατί δεν το πιστεύω αυτό; Είμαι απληροφόρητος, μωρός, ανεγκέφαλος, μικρόνοος να συνειδητοποιήσω κάποια πράγματα, κάποιες «μεγάλες αλήθειες»;

Η οικονομία του εικοστού αιώνα που έφυγε, ήταν κυρίως εικονική· ιδίως μετά τον ’Β.Π.Π., αϋλη οικονομία στήριξε την όποια ανάπτυξη, κυρίως με καταλήστευση εργασίας από τις λεγόμενες χώρες του φτηνού εργατικού δυναμικού. Ο πλούτος αυτός, με πλύσιμο και αλχημείες που απαξιώνουν και γελοιοποιούν τον μύθο της φιλοσοφικής λίθου, μετουσιώθηκε σε ευτυχία των δυτικών-ανεπτυγμένων χωρών, που όμως, να σου το, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να πληρώσουν το αληθινό τίμημα.

Οι κατασχέσεις οικιών, αυτοκινήτων και άλλων μοντέρνων αγαθών, έχουν αυξηθεί. Η παραγωγή-καταλήστευση πρέπει κάποτε να πληρωθεί. Ο νταβατζής δεν χαρίζει ποτέ τα λεφτά του, ακόμη κι’ αν αυτός ο νταβατζής είναι η ζωή, η δικαιοσύνη, η Νέμεσης.

[ Πηγή εικόνας ]

Με έναν προβληματισμό με άφησε η ταινία. Βλέποντας την, (μην γελιέστε, δεν είναι παραμύθι, δεν είναι μυθοπλασία του Hollywood· είναι η αλήθεια, εύπεπτα και ραφιναρισμένα σερβιρισμένη) γινόμαστε μάρτυρες της πραγματικότητας. Η «ανήθικη παραγωγή», η εκμετάλλευση, η άνιση διανομή του πλούτου, η εξαθλίωση μεγάλων μαζών της ανθρωπότητας προς τέρψιν της ματαιοδοξίας των ολίγων, οδηγεί στην απανθρωπιά, την κτηνωδία, τον σκοταδισμό, την μισαλλοδοξία, την βία, και εν τέλει στην καταβάθροση της πνευματικότητας, όχι των φτωχών και καταφρονημένων μόνο, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας στο σύνολό της.

Κάποτε είχαμε το άλλοθι: «Δεν ήξερα, δεν γνώριζα, δεν είχα δει» —σήμερα, όχι πιά!

Ήρθε η ώρα και η στιγμή να διαλέξουμε αν θα ζήσουμε με καθαρή συνείδηση, πληρώνοντας το όποιο τίμημα, ή αν θα ζήσουμε με απαξίωση απέναντι στον εαυτό μας, απολαμβάνοντας τα –εν πλήρη γνώση μας– καταληστευμένα υλικά αγαθά, απλά ευχόμενοι να μην γυρίσει ο τροχός και βρεθούμε εμείς από κάτω· προβαίνοντας στις όποιες αναίσχυντες και ανήθικες πράξεις που αυτό απαιτεί όπως πόλεμος, αγραμματοσύνη, σκοταδισμός.

Και μιάς και η ταινία διαδραματίζεται στην Ινδία, θα κλείσω με μία φράση (που είναι ίσως γνωστή από την ομώνυμη ταινία) που είπε ο γνωστός –θέλω να πιστεύω–, όχι απλώς εθνικός (ινδός), αλλά παγκόσμιος ηγέτης, Μαχάτμα Γκάντι: «Βγάλτε από πάνω σας τα ρούχα που φτιάχτηκαν με κλεμμένο ιδρώτα. Βγάλτε τα όλα. Κι’ αν τυχών μείνετε μονάχα με το σώβρακο, να το φοράτε με υπερηφάνεια».

Καιρός για σκέψη λοιπόν, και σοβαρές προσωπικές αποφάσεις φίλτατοι αναγνώστες...

Υ.Γ.: Ο τρόπος με τον οποίον στο τέλος έρχεται η εξιλέωση και η κάθαρση, η όλη τραγικότητα στην ζωή των δύο αδελφών, είναι απλά, ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ!!

—ΤΕΛΟΣ—

Όποιος θέλει, μπορεί να αφήσει το σχόλιό του· με σεβασμό στον εαυτό του και στον συνάνθρωπό του. Σας ευχαριστώ που διαβάσατε το κείμενό μου.

Σύνδεσμοι: (ανοίγουν σε νέο παράθυρο)
Mohandas Karamchand Gandh - Wikipedia [English]
Μαχάτμα Γκάντι - Wikipedia [Ελληνικά]
Slumdog Millionaire - Official Site
Slumdog Millionaire [IMDB]
Slumdog Millionaire - Trailer at YouTube
Slumdog Millionaire - Wikipedia [English]